Troszeczk臋 historii

U艂an Bator - stolica Mongolii. Miasto po艂o偶one jest w 艣rodkowo-wschodniej cz臋艣ci Mongolii, nad rzek膮 Tuul, w dolinie otoczonej czterema masywami g贸rskimi: Bajandzurch, Czingeltej, Songino Chairchan i Bogdchan. Miasto le偶y na wysoko艣ci oko艂o 1350 m n.p.m. Miasto wydzielone U艂an Bator ma 4704.4 km2 powierzchni, liczba mieszka艅c贸w wynosi 1 029.9 tys. (31.01.2008).

Za dat臋 za艂o偶enia U艂an Batoru przyjmuje si臋 rok 1639. Wtedy to, nad brzegami jeziora Szireet Cagaan Nuur odby艂a si臋 uroczysto艣膰, w trakcie kt贸rej czteroletniego Dzanabadzara uznano za inkarnacj臋 otwieraj膮c膮 list臋 bogd gegeen贸w - przyw贸dc贸w religijnych Mongolii. Koczuj膮c膮 siedziba Dzanabadzara i jego nast臋pc贸w nazywana by艂a 脰rg枚枚 (jurta pa艂acowa) - st膮d te偶 przyj臋ta w literaturze europejskiej nazwa Urga. A偶 do II po艂owy XVIII wieku siedziba bogd gegeena zmienia艂a sw膮 lokalizacj臋 wielokrotnie. Wreszcie, w 1778 roku osiad艂a na miejscu dzisiejszej stolicy Mongolii.

Pocz膮tkowo Urga by艂a w艂a艣ciwie wielkim klasztorem, dopiero w XIX wieku sta艂a si臋 najwa偶niejszym w kraju centrum handlowym po艂o偶onym na szlaku herbacianym poprowadzonym pomi臋dzy Chinami i Rosj膮. W 1911 roku w Urdze proklamowano niepodleg艂o艣膰 Mongolii (nie zaakceptowan膮 przez inne kraje, zamiast tego Rosja i Chiny na mocy traktatu w Kiachcie w 1915 roku uzna艂y autonomi臋 Mongolii w ramach Chin). W 1918 do Urgi ponownie wkroczy艂y wojska chi艅skie. W II 1921 baron Ungern von Sternberg ze swoimi wojskami zdobywa U艂an Bator i oswobadza Bogdo gegena z niewoli chi艅skiej. Przez kilka miesi臋cy (do VII tego偶 roku) Ungern sprawuje faktyczn膮 w艂adz臋 w miePcie (prawnie w艂adc膮 jest Bogdo gegen), po czym Urga zostaje zaj臋ta przez Armi臋 Czerwon膮. 26 listopada 1924 zmieniono nazw臋 miasta na U艂an Bator (mon. Ulaanbaatar: "czerwony bohater", w ho艂dzie bohaterowi narodowemu Damdinowi Suche Batorowi, kt贸ry wezwa艂 Armi臋 Czerwon膮 na pomoc. W 1938 zniszczono prawie wszystkie z 500 lamajskich 艣wi膮ty艅 stolicy wraz ze zbiorami sztuki oraz trzy z czterech pa艂ac贸w Bogd gegeena.

Od prze艂omu lat 50. i 60. XX w. zaczyna si臋 intensywna rozbudowa miasta, w latach 70. powsta艂y liczne osiedla wie偶owc贸w z wielkiej p艂yty.